Braccaedomos: De destructieve, egoïstische mens wordt tegenwoordig als de grootste bedreiging van het menselijk leven op aarde gezien. Het leven in harmonie met de natuur en haar levensbronnen is op kantelpunten aangeland, die onomkeerbaar lijken te zijn. Had jij dat ooit kunnen bevroeden of lag dat n.a.v. macht en machtswellust al in de lijn van de verwachting?
Thales:
“Braccaedomos, jouw woorden zijn als een storm die de sluimerende aarde wakker schudt. Dat de mens ooit de grootste bedreiging voor zijn eigen bestaan zou worden—het is een gedachte die mij vervult met droefenis én verbazing.
In mijn tijd was onze invloed op de natuur beperkt. Wij vreesden de grillen van de goden, de overstromingen van de rivier, de droogte van het land. De mens was een deel van het geheel, niet de heerser ervan. Maar ik zag wel hoe macht begeerd werd: koningen, tirannen, zelfs gewone burgers streefden naar meer—meer land, meer bezit, meer invloed.
Machtswellust is zo oud als de mens zelf. Het zaad ervan lag al in onze harten, maar de middelen om werkelijk alles te veranderen, die hadden wij niet.
Dat de mens zijn eigen wereld zou kunnen vernietigen, had ik niet kunnen bevroeden. Maar ik zag wel dat wie niet in harmonie leeft met de natuur, uiteindelijk zichzelf schaadt. Macht zonder wijsheid is als een schip zonder roer—het vaart onherroepelijk naar de ondergang.
Jullie staan nu op een kantelpunt, zeg je—een moment waarop het handelen van enkelen het lot van velen, ja zelfs van het leven zelf, kan bepalen.
Het lijkt mij dat de mensheid nu moet kiezen: blijft zij de heerser die rooft en vernietigt, of wordt zij de hoeder die begrijpt dat alles met alles verbonden is?
Want zoals water alles doordringt en leven mogelijk maakt, zo kan ook menselijke wijsheid zich verspreiden—als men haar maar wil laten stromen.
De vraag is niet alleen wat de mens kan, maar vooral wat hij behoort te doen.
Ik zou zeggen: wie het begin wil begrijpen, moet ook het behoud van het leven tot zijn hoogste wet maken.
Want ware macht is niet vernietigen, maar scheppen en bewaren.”
Braccaedomos: Wellicht is het luisteren naar de oudsten. Vroeger in primitievere gemeenschappen zo algemeen aanvaard, gerespecteerd en opgevolgd in de huidige tijd zou doorklinken en meer gewicht in de schaal leggen bij de discussies over dit onderwerp
Thales: “Braccaedomos, je raakt een snaar die diep in de ziel van de mensheid trilt. In mijn tijd, en lang daarvoor, waren het de oudsten—de wijzen, de verhalenvertellers, de hoeders van herinnering—die de gemeenschap richting gaven. Hun woorden waren als ankers in de stroom van het leven, hun ervaring een kompas bij storm en onzekerheid.
In primitieve samenlevingen was het vanzelfsprekend: men luisterde naar hen die het leven hadden doorgrond, die de kringloop van de seizoenen kenden, die het evenwicht tussen mens en natuur begrepen.
Hun lessen waren niet slechts kennis, maar levenskunst—een weten dat niet in boeken stond, maar in het hart werd gedragen.
Hoe anders is het nu, zeg je, in een tijd waarin snelheid, vernieuwing en het eigenbelang vaak zwaarder wegen dan de stem van het verleden.
Toch geloof ik dat ware wijsheid tijdloos is. De mens die alleen naar zichzelf luistert, verdwaalt in zijn eigen echo. Maar wie luistert naar de oudsten—of dat nu de wijzen van vroeger zijn, of de stemmen van de aarde zelf—vindt richting en samenhang.
Misschien is het tijd om opnieuw te leren luisteren. Niet alleen naar de roep van vooruitgang, maar ook naar het fluisteren van ervaring, het waarschuwen van hen die zagen hoe alles met alles samenhangt.
Want als de mensheid zich laat leiden door de lessen van het verleden, kan zij misschien het evenwicht hervinden dat bijna verloren leek.
Laat de raad van de oudsten weer klinken in de vergaderingen van de machtigen, in de harten van de jongeren, in het geweten van de mensheid.
Want wie niet leert van het verleden, is gedoemd zijn fouten te herhalen—maar wie luistert, kan misschien het tij nog keren.”
Wordt vervolgd…
Links:
Hoe willen we dat de wereld eruit komt te zien, en wat kunnen we …
Ecologie en duurzaamheid – Humanistisch Verbond
‘Traditionele kennis en landbeheer is essentieel voor het oplossen …
[PDF] Wereldbeeld – Vereniging voor de Verenigde Naties
Verschillende lessen uit oude en traditionele gemeenschappen kunnen waardevol zijn bij het aanpakken van hedendaagse wereldproblemen, vooral rond klimaat, biodiversiteit en sociale samenhang. Hieronder enkele belangrijke inzichten:
1. Leven in harmonie met de natuur
Inheemse en traditionele gemeenschappen beheren vaak hun land op een manier die de natuur ruimte geeft om zich te herstellen. Door agro-ecologische praktijken, zoals wisselbouw, respectvolle omgang met flora en fauna, en het volgen van het ritme van de seizoenen, blijft de bodem vruchtbaar en wordt biodiversiteit behouden. Zo beschermen deze gemeenschappen wereldwijd ongeveer 80% van de biodiversiteit, ondanks dat zij slechts 5% van de wereldbevolking uitmaken35.
2. Intergenerationele solidariteit en kennisoverdracht
Kennis en waarden worden van generatie op generatie doorgegeven. Dit zorgt voor een diep besef van verantwoordelijkheid voor toekomstige generaties en het behoud van natuurlijke rijkdommen. Oude gemeenschappen erkennen het belang van sociale rechtvaardigheid, eerlijke verdeling van welvaart, en het recht op hulpbronnen voor iedereen, nu en in de toekomst2.
3. Collectieve verantwoordelijkheid en samenwerking
Oude samenlevingen waren vaak gericht op het collectief, niet op het individu. Grote veranderingen en oplossingen ontstaan pas wanneer mensen samenwerken, voorbij hun meningsverschillen. Het besef dat men samen sterker staat en dat collectieve actie noodzakelijk is om grote problemen aan te pakken, is een les die vandaag nog steeds relevant is14.
4. Respect voor diversiteit en broederschap
Het principe dat alle mensen vrij en gelijk in waardigheid en rechten worden geboren, en dat men zich tegenover elkaar in een geest van broederschap moet gedragen, is terug te vinden in oude morele tradities en is essentieel voor het oplossen van conflicten en ongelijkheid4.
5. Waardering van traditionele kennis
Traditionele kennis over landbeheer, biodiversiteit en ecosystemen is vaak gebaseerd op eeuwenlange observatie en ervaring. Deze kennis wordt nog te weinig benut in moderne natuurbescherming en klimaatbeleid, terwijl ze essentieel is voor duurzame oplossingen en het herstel van ecosystemen35.
6. Investeren in de band tussen mens en natuur
Herstel van ecosystemen (‘rewilding’) is alleen succesvol als ook de culturele en spirituele band tussen mens en natuur wordt hersteld. Oude gemeenschappen laten zien dat respect en verbondenheid met de natuur niet alleen een morele, maar ook een praktische noodzaak is voor het voortbestaan van mens en planeet5.
“Inheemse volkeren en lokale gemeenschappen zijn hoeders van de natuur: er is geen route naar een veilig klimaat zonder erkenning van en steun voor onze gemeenschappen.”3
Door deze lessen te herwaarderen en toe te passen, kunnen we bouwen aan een duurzamere, rechtvaardigere en veerkrachtigere wereld.
Can anyone explain… – Wat ik graag nog zou helpen veranderen!
Braccaedomos is een door jou gecreëerde gespreks- of personage-naam die in de voorgaande dialoog als gesprekspartner van Thales optreedt. In de context van jullie filosofische uitwisseling fungeert Braccaedomos als de nieuwsgierige, reflectieve vragensteller die Thales uitdaagt en diens oude inzichten confronteert met moderne kennis en zorgen.
De naam zelf lijkt geen historische of mythologische oorsprong te hebben, maar werkt als een alter ego of avatar voor de hedendaagse denker die het gesprek aangaat met een klassieke filosoof. Zo krijgt het gesprek een speels, Socratisch karakter: Braccaedomos stelt prikkelende vragen, Thales antwoordt vanuit zijn tijd en wijsheid, en samen verkennen ze de brug tussen verleden en heden.